แแแแ แုႏွแ
္ แแ္းေแါแ္แ
ာแแ္းေแာแ္แံแဲ့แกแါแွာ ျแแ္แာႏိုแ္แံแွာแွိแဲ့ แกแ
แฅแာแ္แာแာแแ္ေแြแ แแ္แူแ်ိဳးแกျแแ
္ ျแแ့္แ
ြแ္ แแ့္แแဲแိုแဲ့ แกေแးแြแ္းแกေแแแွာ ေแြးေႏြးแႈေแြ၊ ျแแ္းแုแ္แႈေแြေแแแာแါแแ္။ แီแိแ
แฅแာ แแိုแ္းแြแ္แแ့္ แกေแးแพแီးแိแ
แฅแแ္ แแ
္แုျแแ
္แဲ့ แกแြแ္ ေแြးေႏြးแแ့္แแ္။ ျแแ္းแုแ္แแ့္แแ္။ แါေแแแ့္ แกေျแแွိแာแီแိုေแာ့ แฆးแแ္แแ့္แါแแ္။ แแိုแ္း แေแแฝွာแ္ ျแแ္แာႏိုแ္แံแွာေแแိုแ္แพแแဲ့ แกแ
แฅแာแ္แာแแာแแ္ေแြแဲแ แူแ်ိဳးေแးแိแ
แฅ แกျแแ္းแြားแာแဲ့แพแแแ္း แီေแแแီแกแ်ိแ္แွာ ျแแ္แာแြแ္แ
แแ္ေแြ แแ္းျแား ျแားေแแพแแแแ္။ แแ
္แ
ုแแ
္แ
แ္းแแ္းေျแแွแ္းႏိုแ္แแ့္ แกแ္แกားแแ္းแแွိแူးျแแ
္ေแแါแแ္။ แီแိုျแแ္းแพแ แံုแพแแแ္း แီแแ္းျแားแแ ေႏွာแ္แ်ိဳးแแ္ေแြแို แกေแြแกျแแ
္ แแ္แแ့္แแ္းแพแแแแ့္แกေแး แ
ိုးแိแ္แိျแီး แံုးแแ္แိแแแฝွแို แกแ်แฅ္းแ်ဳแ္ေแးแားแိုแ္แแါแแ္။
แံုแกแแ္
ျแแ္แာႏိုแ္แံแွာแွိแဲ့ แกแ
แฅแာแ္แာแแာแแ္ေแြแို แแီ၊ แแီแုแား၊ ေแแแာแီ၊ แုแား၊ แแာေแแแ္၊ แแာแူแแแ္ แဲแ ျแแ္แာแြแ္แ
แแ္ แိုျแီး แံုแာแแ္ แกแ်ိဳးแ်ိဳးแဲแแแိုแ္းแေแ်ာแ္ေแแแာแဲ့แแ္แိုแာ แกားแံုးแกแိแဲျแแ
္แါแแ္။ แီแံုแာแแ္ ေแြแဲแွာแွ แแီ แဲแ แแာแူแแแ္ แေแာ့ แံုแာแแ္แกျแแ
္ေแแ แာแွိแแို ေแွးแกแ်แံုး แกแ
แฅแာแ္แာแแ္แူแ်ိဳးแ
ုแေแแแ္းแแ္แာแဲ့ แီးျแားแူแ်ိဳးแ
ု แแ
္แ
ုแို ေแแแဲ့ แူแ်ိဳးแ
ုแာแแ္แိုแแแ္း แแ္แွแ္ေแแพแแာแွိแါแแ္။ แแแแ แုႏွแ
္แွာแ်แ္းแျแဳแုแ္แဲ့แဲ့ แแာแြแ္แ
แแ္แြแ္แแแ္ (แแแ) แဲแแံုးျแแ္แ်แ္แกแ แแာแူแแแ္ (แกแ
แฅแာแ္แာแာแแ္ แแာ แူแ်ိဳး) แိုแဲ့ แံုแာแแ္ေแกာแ္แွာ แแာ แူแ်ိဳးေแြแဲแแแ္းแူ แူแ်ားแ
ုแกแြแ့္แกေแးแူแแ္แိုျแီး แံုးျแแ္แဲ့แแ္။ ေแာแ္ေแာ့ ႏိုแ္แံแกแแ္แို แกแြဲျแဳျแီး ျแแ္แာแူแแแ္၊ ျแแ္แာ แြแ္แ
แแ္แိုแ ျแแ
္แာျแแ္แแ္။ แံုแာแแ္ แกေแพแာแ္းေျแာแแ္แိုแแ္ แกแိแแား แ
แฅ္းแ
ားแแแ့္ แกแ်แ္ႏွแ
္แ်แ္แွိแแ္။ แแแแกแ်แ္แေแာ့ แီแံုแာแแ္แာ แแ္แူေแြแို แแ္แြแ္း ေแแေแแแဲ့แံုแာแแ္แဲ แိုแာแံုးแแ္แိုแแိုแါแแ္။ แိုးแြแ္แဲ့แာแာแိုแกေျแแံแာแား၊ แူแ်ိဳးแ
ုေแြแိုแกေျแแံแာแား၊ แ်ိဳးแိုးแแ
္ျแแ
္แိုแกေျแแံแာแား၊ แါแွแแုแ္ แူแแกแိုแ္းแกแိုแ္းแแ
္แုแိုแกေျแแံแာแား แိုแာ ျแแ္แแ္แံုးแแ္แိုแแိုแါแแ္။ ေแာแ္แแ္แกေแးแพแီးแဲ့แกแ်แ္แေแာ့ แီแို แံုแာแแ္ แแ
္แု แိုแกแ္แแား แိုแာแိုแแ္း แြဲျแားแ
ိแ္ျแာแိုแแိုแါแแ္။
ျแแ္แာแြแ္แ
แแ္
แแแแ แแ္းေแါแ္แ
ာแแ္းแိแ
แฅေแြးေႏြးแพแแแ္း แုแား၊ แแီ၊ ျแแ္แာ แဲแ ျแแ္แာแြแ္แ
แแ္แိုแဲ့ แกแแ္แာแแ္ေแြแกแแ္แ แံုแာแแ္แแ
္แုแဲแေแกာแ္แွာ แแားแแ္ แแီแแြแ္แแ္းแံုးแ
ြဲแพแแိုแ แိုแ္แြแ္းแာေแြေแแแာแဲ့แါแแ္။ ႏိုแ္แံေแးေแแ
ီးေแพแာแ္းแกแ แแုแแ္แွိแံုးแ
ြဲေแแဲ့ ျแแ္แာแြแ္แ
แแ္แိုแာ แူแ်ိဳးแဲแ แာแာแြแ္แြဲေแแဲ့แกแြแ္ แူแ်ိဳးแแ
္แုแกျแแ
္แแ္แแ္แိုแแแႏိုแ္ေแพแာแ္း แกေแာ္แ်ားแ်ားแแ္แံแာแဲ့แေแာแွိแါแแ္။ แกแแ္แိုแแာ ျแแ္แာႏိုแ္แံแွာ ေแแိုแ္แพแแဲ့ แါแွแแုแ္ ျแแ္แာႏိုแ္แံแား แกแ
แฅแာแ္แာแာแแ္ေแြแို แแ္แြแ္းေแแေแแแဲ့ แံုแာแแ္แိုแแ္ေแာ့ “ျแแ္แာแြแ္แ
แแ္” แိုแာ แกแแ့္ေแာ္แံုးแါแဲ။ แါแာ แกแ
แฅแာแ္แာแာแแ္ แူแแกแိုแ္းแกแိုแ္းแแ
္แုแံုးแို ျแံဳแံုျแီး ေแแေแแแဲ့แกแแ္แแ
္แုแာျแแ
္แါแแ္။ แါေแแแ့္ แီแိုแေแแ
ီแ
แแ
္แို แူแုแိုแ္แ
ားแွแ္ေแြแဲแ แกုแ္แ်ဳแ္แဲ့ ေแแ္แာแแွာ ျแแ္แာแြแ္แ
แแ္ (ျแแ္แာႏိုแ္แံแွိ แกแ
แฅแာแ္แာแာแแ္) ေแြแို แိုแ္แ
ားျแဳแိုแ ႏိုแ္แံေแးแกแแแ္း แ
แฅ္းแ
ားแိုแแိုေแးแแ္။ แိုแ္แ
ားแွแ္แွိแွแแ္း ျแแ္แာแြแ္แ
แแ္ေแြแဲแแกေแး ႏိုแ္แံေแးแ
แฅ္္ျแแ့္แွာ ေျแာแိုေแြးေႏြးแိုแแแွာแို။ แแ်ိแ္แแ္းแွာแแ္း ျแแ္แာႏိုแ္แံแာ แာแာေแးแိုแ္แ
ားแွแ္ေแြแဲแ แกုแ္แ်ဳแ္แဲ့ ႏိုแ္แံေแးแ
แแ
္แแုแ္แဲ့แกแြแ္ ျแแ္แာแြแ္แ
แแ္แိုแဲ့ แกแ
แฅแာแ္แာแာแแ္ေแြแို แီးျแားแိုแ္แ
ားျแဳแแ့္ แိုแ္แ
ားแွแ္แႏိုแ္แိုแแေแာ့ แแာแแแ်ျแแ္แါแူး။ แါေแพแာแ့္ แာแာแူแူေแြแို แ
ုျแီးေแแแဲ့ แံုแกแแ္แกแ
ား แူแ်ိဳးแ
ုแို แกေျแแံแဲ့ แံုแกแแ္แกျแแ
္ ေျแာแ္းแဲ แ
แฅ္းแ
ားแာแพแแဲ့แแ္။ ျแแ္แာแြแ္แ
แแ္แိုแာ แแ္แိုแူေแြแแ္း แိုแာแို แ
แฅ္းแ
ားแာแဲ့แพแแแ္။ แแီ၊ แုแား၊ ျแแ္แာ แိုแဲ့ แူแ်ိဳးแ
ုแกแแ္แို แ
แฅ္းแ
ားแိုแ ေแแแာแแ္။
แแီ แူแ်ိဳး
แกแုแေแာ แแီแူแ်ိဳးแกျแแ
္แံแူแพแแိုแ แိုแ္แြแ္းေแแာေแြျแแ္ေแแแာแแ္။ แါေแแแ့္ แแ္แာแ แแီแိုแာแိုแႈแျแแ္แဲ့ แกျแแ္ေแြแแแ္း แြဲေแေแးแแ္။ แแ်ိဳแแ แแီแူแ်ိဳးแိုแာ ေแွแแกแ်แံုး ေแာแ္แกာแွแဲแ แกေแွแแกแแ္แိုแ္းแ แแ္းแแ္แာแဲ့ แူแ်ိဳးแ
ုေแြแေแ ေแါแ္แြားแာแဲ့ แီးျแားแူแ်ိဳးแ
ုแแ
္แ
ုျแแ
္แแ္แိုแ แแ္แွแ္แพแแแ္။ แแ်ိဳแแพแျแแ္ေแာ့ แแီแိုแာ ျแแ္แာႏိုแ္แံแွာေแแိုแ္แพแแဲ့ แိုแแ္แ်ာ၊ แแ္းေแး၊ แแแฝွဴး၊ แแแ္၊ แแ္แแ္၊ แ်ဴแီแာ၊ แ
ူแ္แီ แกแ
แွိแဲ့แူแ်ိဳးေแြแกแါแกแแ္ ေแာแ္แกာแွ แူแ်ိဳးแ
ုေแြแဲแแ်ိဳးแ
แ္แဲ့ แျแားေแြ แกားแံုးแို ျแံဳแံုေแแေแแแဲ့ แံုแกแแ္ျแแ
္แแ္แိုแแแ္แွแ္แพแျแแ္แแ္။ แแแ္းေျแာแแแ္ ျแแ္แာแြแ္แ
แแ္ေแြ แกแแ္แ แแီแူแ်ိဳးแာ แီးျแားแူแ်ိဳးแ
ုแแ
္แ
ုျแแ
္แแ္แိုแျแแ္แဲ့แူေแြแွိแแို ျแแ္แာแြแ္แ
แแ္ေแြแกားแံုးแါแဲ့ แံုแူแ်ိဳးแกแแ္แแ
္แုျแแ
္แแ္แိုแျแแ္ေแแာေแြแแ္းแွိแါแแ္။
แแီแူแ်ိဳးแဲแแแိုแ္းแိုျแแ္แพแแ့္แแ္ แกာแแ္ แုแ္แแ္ေแြ၊ แါแွแ္แူแ်ိဳးေแြ၊ แေแแแာแ္ေแแ္แ แ
แ
္แႈแแ္း ေแာแ္แกာแွแ်ိဳးแแ္ေแြ แแ္းแါแแ္။ แ်ိဳးแိုးแแ
္ျแแ
္แိုแกေျแแံแแ္แိုแแူแแူေแြแွိแแို แกแ်ားแกားျแแ
္แေแာ့ แแ္แွိျแแ္แာႏိုแ္แံ แกแแ္แိုแ္းျแแ
္แแแฝြแ္းေแแေแแ แိုေแာแ္แွိแာแพแแဲ့ แกแ
แฅแာแ္แာแာแแ္ေแြแို แံုแူแ်ိဳးแกျแแ
္ေแแေแแแဲ့แพแแแ္แိုแွแ္แူแားแพแแါแแ္။ แ်แ္ေแွာแ္ေแแ္แกျแแ္แกแ แေแแแာแ္ေแแ္ แแแ္းแ ျแแ္แာ့แแ္แแိแ္แกแြแ္းแို ေแာแ္แွိေแแိုแ္แพแแူေแြแกားแံုးแာ ႏိုแ္แံแားแกျแแ
္แွแ္แူแားแဲ့แกแြแ္ แแီေแြแာ ႏိုแ္แံျแားแားแိုแ แแ္แွแ္แိုแ แแแါแူး။ แแီေแြแာ ႏိုแ္แံျแားแားแแုแ္แဲ့แกแြแ္ ႏိုแ္แံျแားแားแဲแ แိုแ္းแแ္းแားေแါแ္းแ
แ္แဲ့ แျแားေแြแိုแแแ္း แူแแိုแแแแါแူး။ แီแိုแဲ แိုแแ္แ်ာ၊ แแ္းေแး၊ แแแฝွဴး၊ ေျแแူး แဲแ แแแ္ แူแ်ိဳးေแြแแแ္း แေแแแာแ္ေแแ္ แแแ္းแ แแီေแြแဲแ ေแแ္ျแိဳแ္แွိแဲ့แါแแ္။ แါေแพแာแ့္ แแိုแ္းေแพแာแ္းแေแแฝွာแ္ แီးျแားแူแ်ိဳးแ
ုေแြ แกျแแ
္ေแแိုแ္แာแဲ့แพแแဲ့ แိုแแ္แ်ာ၊ แแ္းေแး၊ แแแฝွဴး၊ ေျแแူး แဲแ แแแ္ แူแ်ိဳးေแြแို แแီแူแ်ိဳးေแกာแ္แဲ แြဲแแ့္แိုแ္แแ္แိုแแ္ แแ္แိုแွ แแာแแแ်แါแူး။
แแ်ိแ္แแ္းแွာ แိแိแိုแ္แိแိ แกာแแ္แုแ္แแ္ေแြ၊ แါแွแ္แူแ်ိဳးေแြ၊ แေแแแာแ္ေแแ္แ แ
แ
္แႈแแ္း ေแာแ္แกာแွ แ်ိဳးแแ္ေแြแေแ ေแါแ္แြားแာแแ္แို แแံแူแพแแแ္ေแာ့ แြแ္แြแ္แแ္แแ္ แแီแူแ်ိဳးแိုแ แံแူแိုแ္แြแ့္แွိแါแแ္။ แေแแแာแ္ေแแ္แွแแုแ္แါแူး၊ แိုแိုแီေแแ္ แกแြแ္းแွာ ျแแ္แာႏိုแ္แံแိုေแာแ္แာแဲ့ ေแာแ္แกာแွ แ်ိဳးႏြแ္แ
ုေแြ แေแေแါแ္แြားแာแူေแြแแ္း แแီแူแ်ိဳးแกျ แแ
္ แံแူแြแ့္แွိแါแแ္။ แူแ်ိဳးแแ
္แ်ိဳးแိုแာ ေแแ်แ္းแแ်แ္းေแแေแါแ္แာแာ แแုแ္แါแူး။ แူแ်ိဳးแိုแာ แกแ်ိแ္แာแႏွแ့္แกแแฝွေျแာแ္းแဲแแ္แဲ့ Process ျแแ
္แแ္แႈแ်ိဳးแါ။ แူแกုแ္แ
ု แแ
္แ
ုแာ แူแ်ိဳးแแ
္แ်ိဳးแกแြแ္ေแာแ္แာแိုแแกแြแ္ ႏွแ
္ေแါแ္း แာแဲแေแာแ္แဲแแ်ီแพแာေแ့แွိแါแแ္။ แแแီแกေแแกแား၊ แူแႈแแ၊ แာแာแ
แား၊ แိုแ္แြแ္แဲ့แာแာ၊ แแฅ္ေแ်းแႈ၊ แေแ့แံုးแ
ံ แกแ
แွိแဲ့ေျแာแ္းแဲแႈေแြแဲแแกแူ แူแ်ိဳးแ
ုေแြแာแแ္းေแแแာแแ္แแ္၊ ေแ်ာแ္แြแ္แြားแแ္แแ္။ ေျแာแ္းแဲแြားแแ္แါแแ္။ แแီแူแ်ိဳးျแแ
္แแ္แႈ Process แ แกแၤแိแ္-แแာ แแแแ
แ
္ျแแ
္แိုแ္แာแဲแ แแ္แแြားแါแူး။ แกแၤแိแ္-แแာ แแแแ
แ
္ แဲแ แกေแွแแိုแ္းေแြ၊ แกေแာแ္แိုแ္းေแြแဲแ แกแ်ိแ္แာแ แ
แ္းแแฝွแฅ္းျแားแာแ แแ္แိုးแွแ္แဲ့แဲ့ แกာแာแွแ္ေแာแ္း แฆးေแแแ္းแဲแ แกแူแกแแာျแแ
္แါแแ္။ แกแၤแိแ္-แแာ แแแแ
แ
္ျแီးแဲ့แဲ့ แแแแ แုႏွแ
္แိုแกေျแแံျแီးแိုแ္းျแားแဲ့ แိုแ္းแแ္แားแူแ်ိဳး-ႏိုแ္แံျแားแာแူแ်ိဳးแိုแဲ့ แฆးေแแแ္းแဲแแြဲျแားแแ္แွแ္แႈแแ္းแာแกแိုแ္းแแ္း แแ္แแ္แိုแแแိုแါแူး။ แแုแ်แ္ေแွာแ္ေแแ္แိုแแ္း แแီแူแ်ိဳးแกแြแ္แူးေျแာแ္းေแแဲ့ แာแแแ
္แုแกျแแ
္ แွแ္แူႏိုแ္แါแแ္။ แါေแพแာแ့္ แกာแแ္แုแ္แแ္ေแြ၊ แါแွแ္แူแ်ိဳးေแြ၊ ေแာแ္แกာแွแ်ိဳးแแ္ေแြแေแแแ္းแแ္แာျแီး ျแแ္แာ့แူแแแฅ္ေแ်းแူေแแ
ီးေแพแာแ္းแกแိုแ္းေแแိုแ္แူแိုแ္းแာ แแီแူแ်ိဳးျแแ
္แแ္แိုแ แံแူแိုแ္แြแ့္แွိแแွာျแแ
္แါแแ္။
ျแแ္แာ (แแာ) แူแ်ိဳး
แแแแ แုႏွแ
္ แႏแทแါแီแ แွာแ်แ္းแแဲ့ แแแแ ေแႊแိแံုแกแแ္แแ
แฅแံ แီแာแံแွာ แแာแူแแแ္ ေแြแာ แူแแ္းแ
ုแกแြแ့္แกေแးแกျแแ့္แกแแแแ့္แแ္၊ แီแို แူแแ္းแ
ုแกแြแ့္แกေแးแกျแแ့္แกแแแိုแแกแြแ္แိုแแ္း แแแแแกแြဲแแ်ဳแ္แพแီးแแာแแ္แူแแ္ แိုျแီး แแာแพแီးแီแုแ္แฆးแแ်ိဳแแกแိုแแ္แြแ္းแဲ့แแ္။ แါေแแแ့္ แกဲแီႏွแ
္ แီแแ္แာแแွာแ်แ္းแแဲ့ แแแแกแြဲแแ်ဳแ္ ႏွแ
္แแ္แแ္ แီแာแံแွာ แူแแ္းแ
ုแกแြแ့္แกေแးแိแ
แฅแဲแแါแ္แแ္ျแီး (แแ)แဲ – (แแ)แဲ แဲแ်แ္းแိုแ္ေแေแာ့ แแာแแိျแแ
္แဲ့ แแာแพแီးแฆးแာแแ္แ แแ္แာแာแဲแိုးแြแ္แိုးแြแ္ แแာแူแ်ိဳးแာ แแာแူแ်ိဳးแဲ แိုแဲ့แกแူแกแแို แแ္แိုแ္แားျแီး แแာแူแ်ိဳးแแ္းแူ แူแ်ားแ
ုแกแြแ့္แกေแးแာ แแူแแ့္ေแพแာแ္း แံုးျแแ္ေแးแဲ့แแ္။
แ်แ္ေแွာแ္ေแแ္ ျแแ္แာႏိုแ္แံแွာ แွိแွိแแแฝွ แူแ်ိဳးแ
ုေแြแกားแံုးแို ျแံဳแံုျแီး “ျแแ္แာแူแ်ိဳး” แိုแแ်แ္แ်แ္ျแแ္แျแแ္แกแိแแธါแ္แြแ့္แพแแแို แแာแพแီးแฆးแာแာแ္แိုแေแแ္แ แแ္แံแားแพแแဲ့ “แแာแူแ်ိဳး” แိုแဲ့ แแ္แွแ္แ်แ္แ แ်แ္ျแแ္แแแ္။ Inclusive ေแာ္ေแာ္ေแးျแแ
္แါแแ္။ ေแာแ္แိုแ္းေแာ့ แแာแူแ်ိဳးแိုแဲ့ แแ္แွแ္แ်แ္แာ แ်ိဳးแိုးแီแแိုแกေျแแံแဲ့ แီးျแားแူแ်ိဳးแ
ုแแ
္แ
ုแกแြแ္แို แฆးแแ္แာแဲ့แါแแ္။ แแ်ိဳแแพแျแแ္ေแာ့แแ္း แแာแိုแာ ႏိုแ္แံแกแแ္แိုแဲေแแแာแါแိုแေျแာแพแျแแ္แแ္။ แแာแဲแျแแ္แာ แกแแ္แာแေแြแိုแแ္แံแဲ့แံုေแြแกေแแแွာ แกျแแ္းแြားแႈေแြျแแ
္แာแဲ့แแ္။ แแ
္แแ္แွာေแာ့ แแာ แိုျแီးျแแ္แ แွာေแแိုแ္แพแแဲ့ แူแ်ိဳးแ
ုေแြแဲแ แแ္းแူแแ္แแ္แพแแဲ့ แกแ
แฅแာแ္แာแာแแ္ แแာ (แแာ แူแแแ္) ေแြแာ แแာแกျแแ
္แแแ္แแ္แพแေแာ့แဲ ႏိုแ္แံแกแแ္แဲแแกแူ แกแ
แฅแာแ္แာแာแแ္ ျแแ္แာแူแ်ိဳး (ျแแ္แာแြแ္แ
แแ္) แိုแ แျแแ္းျแแ္းေျแာแ္းแဲแာแဲ့แါแแ္။
แแ
္แ်ိแ္แ แီႏိုแ္แံ၊ แီแแ္แแိแ္แกแြแ္းแွာ แေျแแแ္းေแ၊ แေแแแ္းေแာแ္ แกแူแแြေแแိုแ္แพแแူေแြแို แแာแူแ်ိဳးေแြแါแဲแိုแ แေျแးแီแแ္แွแ္แဲ့แพแေแแแ့္ แกแုေแแ္ ျแแ္แာแူแ်ိဳး (แกแ်ိဳแแกแူแกแแกแ แแာแူแ်ိဳး) แိုแဲ့แกแဲแွာေแာ့ แแ္แိုแ္แာ แူแ်ိဳးแ
ုแြဲေแြแွိေแျแแ္แแ္။ แါแို แိုแ္းแแ္းแားแူแ်ိဳးแ
ုแိုแဲ့ แแ္แแแ္แ်แ္ေแြแ်แားแแ္။ แိုแ္းแแ္းแားแိုแာแแแ္း แฆးေแแแ္းแแ္แွแ္ေแးแဲ့แဲ့ แแแแ แုႏွแ
္แို ေแแံแแ
္แုแกျแแ
္ แแ္แွိแိုแ္းแာေแแဲျแแ
္แါแแ္။ แแ်ိแ္แ แိုแ္းแแ္းแားแกျแแ
္แกแိแกแွแ္ျแဳေแးแဲ့แဲ့ แแိုแ္-แ
แ
္แေแာแ္း၊ ျแแ္แာแူแแแ္၊ ေျแแူး၊ ျแแ္แာ-แกိႏแตိแေแြแိုแแ္း ျแแ္แာแိုแ္းแแ္းแားแ
ာแแ္းแแแ္แ်แ္แဲ့แแ္။ แါေแพแာแ့္ แแ္แွိแกေแแกแားแกแ แแာ၊ แแแ္၊ แွแ္း แกแ
แွိแဲ့ แိုแ္းแแ္းแားแူแ်ိဳးแ
ု แိုแแ္ေแာ့ แกားแံုးแแ္းแူ ျแแ္แာแူแ်ိဳးแိုแแแ္แံႏိုแ္แแ္။ แါแာ แိုးแြแ္แဲ့แာแာแกေแแแกေျแแံแာแแုแ္แဲ แူแ်ိဳးแ
ုแกေแแ แกေျแแံแာျแแ
္แแ္။ ျแแ္แာ့แแ္แแိแ္ แกแြแ္းแွာ แေႏแถแแ္แဲ့แဲ့ แိုแแ္แ်ာ၊ แแီ၊ แแ္းေแး၊ ေျแแူး แဲแ แแแฝွဴး แူแ်ိဳးေแြแေแာ့ ျแแ္แာ့แူแ်ိဳးแ
ုေแြ แုแ္แแုแ္แိုแာ แแ္แแ္แกျแแ္းแြားေแแฆးแွာျแแ
္แါแแ္။ แီแူแ်ိဳးแ
ုแแ္ေแြแกေแแဲแ แกျแားျแแ္แာแူแ်ိဳးေแြแแ္းแူ แแ္းแူแกแြแ့္แกေแးแแိုแแกแြแ္ แแ္แแ္แ်แ္แแ္แแแ့္ ေแာ္แွแ္ေแးแพแီး แแ
္แแ္ျแแ
္แါแแ္။ แ
ူแ္แီ၊ แแ္แာแ္၊ แ်ဴแီแာ၊ แแ္แါแီ၊ แแแ္ แกแ
แွိแဲ့ ေแာแ္แกာแွႏိုแ္แံေแြแွာ แေႏแถแแ္แဲ့แဲ့ แူแ်ိဳးแ
ုေแြแိုေแာ့ ျแแ္แာแူแ်ိဳးแกျแแ
္ แိုแแแုแ္ ျแแ္แာႏိုแ္แံแဲแ แိုแ္းแแ္းแာေแแူแ်ိဳးแ
ုေแြแกျแแ
္ แแားแแ္แแ္แံေแးแွာแแုแ္แူးแိုแာ ျแแ္แာေแแါแแ္။
แုแား แူแ်ိဳး
แแ်ိဳแแေแာ့ ေแာแ္แกာแွแ်ိဳးแแ္แို ေแွแแแ္းแแ္ျแီး แုแားแိုแာแိုแဲ แံုแူแ်ိဳးแกျแแ
္แแ္แแ္แိုแ แိုแ္แြแ္းေแแာေแြแိုแแ္းေแြแแแါแแ္။ แူแ်ိဳးแာแแ္แแ္แိုแဲแแ္แแ္ แกแ
แฅแာแ္แာแာแแ္แိုแ္းแို แုแားแိုแေแแေแแแ့္แกแူแူေแာ့ แแူးแแ္แแ္းแဲ့แေแာแဲแ แုแားแိုแแာแံแူแพแแแ္แိုแဲ့ แกေแြးแกေแแျแแ
္แါแแ္။ แုแားแိုแာแာ แ်ိဳးႏွိแ္ေแแေแแแံုแแ္แแ္แแုแ္แဲ ေျแာแ္းေแႊแแာแူေแြแိုေแแแာျแแ
္แဲ့แกแြแ္ แုแားแိုแ แံแူျแแ္းแာ ေျแာแ္းေแႊแแာแူေแြျแแ
္แแ္แိုแာแို แแားแแ္แแ္แံแိုแ္แဲ့แေแာแแ္ေแာแ္แါแแ္။ ျแแ္แာႏိုแ္แံแกแြแ္းแွာ ေแแိုแ္แพแแူแိုแ္းแာ แกျแားေแแแแ
္แုแေျแာแ္းေแြแแာแူေแြแါแဲ၊ แกแ်ိแ္แာแแဲ แြာแแ္แိုแ ေแ
ာแแ แแ္ႏိုแ္แ
แာแွိแါแแ္။ แါแာ “ေျแာแ္းေแႊแแာแူ” แိုแဲ့ แกแိแแธါแ္แแ္แွแ္แ်แ္แกေแแแွာ แกแ်ိแ္แာแแแ
္แုแဲแแိုแ္းျแားแ်แ္ျแแ
္แါแแ္။
แုแားแိုแแာแแ္แံแိแ့္แพแแแ္แိုแแ္ ျแแ္แာႏိုแ္แံแกแြแ္းแွာ แုแားแူแ်ိဳးေแြแွိแแ္แိုแာแို แกแ
ိုးแแ แกျแแ္แံုးแกแိแกแွแ္ျแဳေแးแိแ့္แแ္။ แါေแแแ့္ แီแกแိแกแွแ္ျแဳျแแ္းแဲแแกแူ ေျแာแ္းေแႊแแာแူေแြ၊ ႏိုแ္แံျแားแ်ိဳးႏြแ္แ
ုေแြ แိုแဲ့แกแွแ္แံแိแ္แแแ္း แแါแแ္း แြဲแါแာแိแ့္แแ္ แိုแာแိုေแာ့ แแိแူแแ့္แါแแ္။ แกแแ္แွာေแာ္ျแแဲ့แแို ေแာแ္แกာแွႏိုแ္แံေแြแွာ แေႏแถแแ္แာแဲ့แဲ့ แူแ်ိဳးေแြแกျแแ
္แံแူแพแแแ္၊ ေแာแ္แกာแွ แแฅ္ေแ်းแႈแိုေแ့แာแိုแ္แพแแ
ားแแ္၊ ေแာแ္แกာแွแဲแ แ်ိဳးแိုးแกျแแ
္แာ แแ္แแ္แพแแแ္แိုแแ္ แ်ဴแီแာ၊ แแ္แแ္၊ แ
ူแ္แီ၊ แแ္แါแီ၊ แแแ္ แ
แဲ့ แူแ်ိဳးแ
ုေแြแกျแแ
္แဲแแแ္แแ္แพแျแီး แုแားแူแ်ိဳးแိုแဲ့ แံုแာแแ္ေแกာแ္แွာေแแိုแ္ႏိုแ္แพแแါแแ္။ ျแแ္แာျแแ
္แိုแแกေแး แုแားေแြးေแာแ္แုแ္ေแးแိုแ แแแူးแိုแแံแူေแแพแแဲ့ ေแာแ္แกာแွแ်ိဳးแ်แ
္แါแီေแြแกေแแဲแ ႏိုแ္แံျแားแားแူแ်ိဳးแ
ုေแြแกျแแ
္แာแแ္แแ္แพแแแ္แိုแแ္แแ္း แြแ္แြแ္แแ္แแ္ แိုแ့္แแ္းแိုแ္ေแြးแိုแ္แြแ့္แกျแแ့္แွိแါแแ္။ แါေแแแ့္ แုแားแုแ္แိုแแူေแြแกေแแဲแแေแာ့ ေแြแแแแ့္ေแး แพแိဳေแြးแားแိုแแိုแแို ျแแ္แာ့แแ္แแိแ္แกแြแ္းแွာ แแိုแ္းေแพแာแ္းแ်ီျแီး แေႏแถแแ္แာแဲ့ แแီ၊ แแแฝွဴး၊ แိုแแ္แ်ာ၊ แแแ္၊ แแ္းေแး၊ ေျแแူး แ
แဲ့ แူแ်ိဳးေแြแဲแ แแ္္แแ္แႈแို แแိแိုแ္แိေแ
แိုแแกแြแ္ แกแူးแแိျแဳแိုแแိုแกแ္แါแแ္။
แျแားျแႆแာ
ျแแ္แာแြแ္แ
แแ္แกေแพแာแ္းေျแာแแ္ แျแား แိုแာแ แกျแဲแါแာแแ္แါแแ္။ แแแปာေแแแာแกႏွံแแွာ แแူแြဲျแားแဲ့ แူแ်ိဳးေแြေแာေแြးေแแိုแ္แพแแာျแแ
္แဲ့แกแြแ္ แူแ်ိဳးแแူแူေแြแกแ်แ္းแ်แ္း แိแ္းျแွားแพแแာแာ แူးแ
แ္းแဲ့แိแ
แฅแแ္แแုแ္แါแူး။ ျแแ္แာแြแ္แ
แแ္ေแြแแာ แแူแူးျแီး แျแား แာแိျแေแแာแแုแ္แါแူး။ แျแားแိုแာแိုแแ္း ေแွแแแ္းแแ္แိုแแแိုแกแ္แါแူး။ แျแား แုแ္ျแแ္း-แแုแ္ျแแ္း แိုแာแာ แူေแြแဲแแแ္แွแ္แ်แ္แာျแแ
္แါแแ္။ แ်ိဳးแိုး แแ္แွแ္แႈေแြแိုျแแ္แพแแ့္แဲ့ แกแါแွာ แกေแแแ္ แဲแ แกေแแแ္ แ်ိဳးแိုးႏွแ
္แုแံုးแို แแ္းแူแီแแฝွแกแိแกแွแ္ျแဳแဲ့ Bilateral Rules แိုแแ္แံแ်แ့္แံုးแူေแြแာแแฝွแ္ แျแား แกျแแ
္แံแူแพแแါแแ္။ แီแแ္းแာแာ แ်ိဳးแိုးแแ္แွแ္แ်แ္แွာ แแ
္แုแแ္းေแာแแ္းแာ แแုแ္แแို ျแแ္แာႏိုแ္แံแွာแွိแဲ့ แူแ်ိဳးေแြแแแ္း แီแแ္းแာแกแိုแ္းแ်แ့္แံုးแแแ္แိုแ แฅแေแแဲแแဲျแแ
္ျแแ
္၊ แေแ့แံုးแแ္းแกแแဲျแแ
္ျแแ
္ แกแแ္แแ်แแ္แွแ္แားแာแแွိแါแူး။ แါေแพแာแ့္ แူแ်ိဳးแแူแူ แိแ ႏွแ
္แါးแ ေแါแ္แြားแာแူแိုแ္း แျแားျแแ
္แแ္แိုแ แแแ္แွแ္แแ္း แွแ္แူแိုแแแแါแူး။ แแ်ိဳแแ Unilineral Rules แိုแေแแแဲ့ แ်ိဳးแိုးแแ
္แုแแ္းแိုแဲ แိုแ္แဲ့ แแ္းแာေแြแกแိုแ္းแိုแ္แံแพแแါแแ္။ แ်ိဳးแိုးแ
แฅ္แแ္ แแ
္ေแแฝွာแ္ แกေแแแ္ แါแွแแုแ္ แกေแแแ္ แแ
္แုแုแိုแဲ แกแ
แฅ္แแ
ိုแ္ แိုแ္แာျแแ
္แแ္။ แီแဲแွာแွ แกေแแแ္แိုแ္แแ္แို Patrilineal၊ แกေแแแ္แိုแ္แแ္แိုแแ္ေแာ့ Matrilineal แိုแ แแ္แွแ္แါแแ္။ แါေแแแ့္ แกေแแแ္ แိုแဲ แိုแ္แแแ္၊ แกေแแแ္แိုแဲ แိုแ္แแแ္แိုแဲ့ แ
แ္းแแ္း แแ္แွแ္แ်แ္แแ္းแแွိျแแ္แါแူး။ แแ်ိဳแแพแျแแ္ေแာ့ Ambilineal Rule แိုแဲ့ แกေแแီးแဲ့ ေแြแ်ိဳးแกแိုแ္းแกแိုแ္းแแ္แို แိုแ္แพแแါแแ္။ แกေแแဲแแกแ်ိဳးေแြแพแားแွာแพแီးျแแ္းแိုแ แกေแแဲแแူแ်ိဳးแกျแแ
္ แံแူแာแ်ိဳး၊ แกေแแဲแแกแ်ိဳးေแြแพแားแွแพแီးျแแ္းแแ္ แกေแแဲแแူแ်ိဳးแกျแแ
္ แံแူแာแ်ိဳးျแแ
္္แါแแ္။ ေแာแ္แแုแေแာ့ Double Descent แိုแဲ့ ႏွแ
္แ်ိဳးแံုးแို แြႏွแ္းแဲ့ แแ္แွแ္แ်แ္แแ္းแွိแါေแးแแ္။ แกေแแဲแแกแ်ိဳးေแြแพแားေแာแ္ေแာ့ แกေแแဲแแူแ်ိဳး၊ แกေแแဲแแกแ်ိဳးေแြแพแားေแာแ္ေแာ့ แกေแแူแ်ိဳးแုแ္แာแ်ိဳးျแแ
္แါแแ္။ ျแแ္แာႏိုแ္แံแွာแွိแဲ့ แူแ်ိဳးေแြแာ แီแို แူแ်ိဳးแแ္แွแ္แာแွာ แแ္แแ္းแာแိုแဲ แกแแ္แแ် แ်แ့္แံုးแแ္แိုแ ျแแာแ္းแแ္แွแ္แ်แ္ေแြ แแွိแဲ့แกแြแ္ ျแแ္แာแြแ္แ
แแ္ေแြแိုแแ္း แกေแแแ္ေแာ แกေแแแ္แါ แိုแ္ျแီး แกေแါแ္းแแแกแာေแြแဲแ แူแ်ိဳးႏွแ
္แုแ
แံုးแိုแแ့္แแแ္แိုแ แกแแ္းแกแแถแ แုแ္แိုแแแแါแူး။ แူแแ
္ေแာแ္แ်แ္းแ
ီแွာ แိုแ္แိုแ္ေแြးแ်แ္แြแ့္แွိแแ္แိုแာ แกแแ္แံုး แိုแ့္แိုแိုแ္ แกแိแกแွแ္ျแဳแိုแแိုแါแแ္။ แแแ္ေแြးแ
แ္แိုแ แแแ္แူแ်ိဳးแกျแแ
္ แံแူแ်แ္แแ္แိုแแ္แแ္း แแแ္แူแ်ိဳးแกျแแ
္ แံแူแိုแ္แြแ့္แกျแแ့္แกแแွိแါแแ္။ แါေแแแ့္ แแแ္แူแ်ိဳးแกျแแ
္แံแူแแ္แိုแแ္ေแာ့ แแแ္แဲแแိုးแာแေแ့แဲแ แแฅ္ေแ်းแႈေแြแိုแแ္း ျแแ္ႏိုးแแ္แိုးแားျแီး แိုแ္แာแ်แ့္แံုးแိုแแိုแါแแ္။ แာแာေแးแဲแ แူแ်ိဳးေแးแြဲျแားแแ္แိုแแိုแกแ္แါแแ္။
แแแแ แแ္းေแါแ္แ
ာแแ္း
ျแแ္แာႏိုแ္แံแွာေแแိုแ္แพแแဲ့ แกแ
แฅแာแ္แာแာแแ္ေแြแกေแแဲแ แแ္แွိแกแ
ိုးแแแกแိแกแွแ္ျแဳแားแဲ့ แိုแ္းแแ္းแားแူแ်ိဳး แแแ
แ
ုแဲแ แူแ်ိဳးแ
ုแแ
္แုแုแกျแแ
္ แแ္းေแါแ္แ
ာแแ္းแွာေแြးแ်แ္ျแแ့္แ
ြแ္แိုแ္แာแဲแ แိုแ္းแแ္းแားျแแ
္แြားျแီแိုแ แွแ္แူแိုแแแแါแူး။ แါေแแแ့္ แแ္းေแါแ္แ
ာแแ္း แုแ္ျแแ္ေแพแแာแဲ့แกแါแွာ แแ္แူแ်ိဳးแဲแ แแ္ေแာแ္แာแိုแ္ႏႈแ္းแ แแ္แာแာแိုแိုးแြแ္แแ္แိုျแီး แူแ်ိဳးแဲแ แိုးแြแ္แဲ့แာแာ แွแฅ္แြဲေแแိแ့္แแ္แိုแာแို แแိแူแแ့္แါแแ္။ แိုแ္းแแ္းแား แแแ
แ်ိဳးแ
ာแแ္းแွာแแါေแแแ့္ แိုแ့္แိုแိုแ္ ျแแ္แာแกျแแ
္แံแူแားแพแแဲ့ แกแ
แฅแာแ္แာแာแแ္ေแြแ แူแ်ိဳးแ
ုေแแာแွာ “แกျแားแိုแ္းแแ္းแားแ်ား” แိုแာแိုแာေแြးแ်แ္ျแီး แိแိแแ္แိုแ္แာ แိုแแ္แ်ာ၊ แแီ၊ แแ္းေแး၊ แแแฝွဴး၊ ေျแแူး แိုแာแို แแ္ေแးแဲแေแးแแ့္แိုแ แိုแกแ္แါแိแ့္แแ္။ แါแာ แแ
္แฆးแแ
္ေแာแ္แ်แ္းแ
ီแ แိแိแိုแ္แိแိ แိုแ္းแแ္းแားျแแ
္แါแแ္แိုแ ေแพแြးေแพแာ္แိုแ္แာျแแ
္แါแแ္။
แါแွแแုแ္ แုแားแกျแแ
္แံแူျแီး ႏိုแ္แံျแားေแြးေႏွာแแ္แိုแ แแ္แံแားแူေแြแแแ္း “ျแแ္แာ-ႏိုแ္แံျแားေแြးေႏွာแ်ား” แိုแာแိုေแြးျแီး แိแိแံแူแဲ့ แ်ဴแီแာ၊ แแ္แแ္၊ แ
ူแ္แီ၊ แแ္แါแီ၊ แแแ္ แกแ
แွိแဲ့ แူแ်ိဳးแแ
္ แ်ိဳးแ်ိဳးแဲျแแ
္ျแแ
္၊ แกေแါแ္းแแแกแာေแြแံျแီး ႏွแ
္แ်ိဳးแံုးแ်ိဳးแဲျแแ
္ျแแ
္ แแ္ေแးแဲแแแ့္ေแးႏိုแ္แါแแ္။ แแ္းေแါแ္แ
ာแแ္းျแแ့္แဲ့แกแါแွာ ‘ျแแ္แာ-ႏိုแ္แံျแားေแြးေႏွာแ်ား’၊ ‘แกိႏိแตแ’၊ ‘แါแိแ
แฅแแ္’၊ ‘แแၤแားေแ့แွ္၊แแၤแီ’ แกแ
แွိแဲ့ แူแ်ိဳးေแြแို ေแြးแ်แ္แားแพแျแီး แกแ
แฅแာแ္แာแာแแ္ေแြแါแိုแแ္ေแာ့ “ျแแ္แာႏိုแ္แံแွာแွိแဲ့ แกแ
แฅแာแ္แာแာแแ္ေแြแ แူแိုแแိုแ္แူแိုแႏိုแ္แံျแားแားแกျแแ
္ แံแူแพแแူေแြ၊ ႏိုแ္แံแားေแြးေႏွာ แူေแြแกျแแ
္ แံแူแพแแူေแြ၊ แိုแ္းแแ္းแားแกျแแ
္แေแြးแ်แ္แพแแူေแြ แါแိုแ” แแားแแ္แွแ္แแ္းแแ္แိုแ္แแိုျแแ
္ေแแါแိแ့္แแ္။ แฆးေแแแ္းแဲแ แ
แ
္แกာแာแွแ္ေแြ ေแးแဲ့แဲ့ “ႏိုแ္แံျแားแားေแြးေႏွာแแ္” แိုแဲ့ แกแူแกแแို แแ္แိုးแွแ္ေแกာแ္ แกแ္แกားျแแ့္แแိုျแแ
္แြားแแ္แိုแာ แแိျแဳแพแแိုแ แိုแกแ္แါแแ္။
** ေแာแ္းแါးแွแ္၏ แกျแแ္ႏွแ့္ แกာေแာ္แာျแแ
္แါแแ္။ ေแာแ္းแါးแွแ္-O’Laie Manzu